รองศาสตราจารย์ธีรภัทร กุโลภาส และปัญญา อัครพุทธพงศ์ 

(คณะครุศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย)

     การวิจัยนี้วัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาสภาพระบบการรับรองหลักสูตรผลิตครูในต่างประเทศ 2) เพื่อศึกษาสภาพระบบใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูในต่างประเทศ 3) เพื่อศึกษาเปรียบเทียบระบบการรับรองหลักสูตรผลิตครูและระบบใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูในประเทศและต่างประเทศ และ 4) เพื่อนําเสนอแนวทางการจัดทําหลักเกณฑ์วิธีการรับรองหลักสูตรผลิตครูและการออกใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูโดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยเชิงคุณภาพ โดยใช้การเก็บข้อมูลจากเอกสาร และใช้การวิเคราะห์ข้อมูลด้วยวิธีการวิเคราะห์เอกสาร ประกอบด้วยเอกสาร 2 กลุ่ม ได้แก่ เอกสารปฐมภูมิ ซึ่งเป็นเอกสารรายงานขององค์การหรือรายงานของหน่วยราชการและเอกสารราชการ และเอกสารทุติยภูมิซึ่งเป็นรายงานหรือรายงานการวิจัยเกี่ยวกับระบบการรับรองหลักสูตรผลิตครูและระบบใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู โดยผู้วิจัยเลือกกลุ่มประเทศคัดสรรตามเกณฑ์ที่กําหนดขึ้น ประกอบด้วย 6 ประเทศ ได้แก่ ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ ไอร์แลนด์ เนเธอร์แลนด์ ออสเตรเลีย และนอร์เวย์ นํามาวิเคราะห์เปรียบเทียบและสังเคราะห์เป็นข้อเสนอแนวทางการจัดทําหลักเกณฑ์ วิธีการรับรองหลักสูตรผลิตครูและการออกใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูและใช้กระบวนการสัมมนาอิงผู้เชี่ยวชาญ (connoisseurship) โดยใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง ประกอบด้วย คณะผู้ทรงคุณวุฒิ ผู้บริหารองค์การเกี่ยวข้อง และผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย รวม 32 คน เพื่อทบทวนและให้ข้อเสนอแนะ

     ผลการวิจัยพบว่า 1) ระบบการรับรองหลักสูตรผลิตครูในต่างประเทศ ประกอบด้วย หลักการรับรองหลักสูตรคณะกรรมการ สถานะของการรับรอง อาจารย์ผู้สอน สิ่งอํานวยความสะดวกและทรัพยากรทางการเรียนรู้ การคัดเลือกและคุณลักษณะของผู้เข้าศึกษา ภาคีเครือข่าย การฝึกประสบการณ์วิชาชีพ อาจารย์นิเทศก์ และครูพี่เลี้ยง เนื้อหารายวิชาการเรียนการสอน ผลลัพธ์กระบวนการรับรอง ประเภทและระดับผลการรับรอง ระยะเวลาการรับรอง การรายงานผลการรับรอง และการให้ข้อมูลย้อนกลับ 2) ระบบใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูในต่างประเทศ ประกอบด้วย นโยบายการออกใบอนุญาต หน่วยงานออกใบอนุญาต คุณวุฒิและคุณลักษณะผู้ขอใบอนุญาต กระบวนการออกใบอนุญาต ประเภทและระดับคุณภาพใบอนุญาต อายุและการต่ออายุใบอนุญาต และการให้ข้อมูลย้อนกลับ 3) ระบบการรับรองหลักสูตรผลิตครูและระบบใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครูของต่างประเทศ มีองค์ประกอบในด้านปัจจัยนําเข้า กระบวนการ ผลลัพธ์และการให้ข้อมูลย้อนกลับที่คล้ายคลึงและแตกต่างกันตามบริบทและจุดเน้นของแต่ละประเทศ เมื่อเปรียบเทียบกับระบบของไทย พบว่ามีความคล้ายคลึงกันในหลายด้าน แต่ก็พบข้อแตกต่างในหลายด้าน และ 4) แนวทางการจัดทําหลักเกณฑ์วิธีการรับรองหลักสูตรผลิตครูและการออกใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ ได้รับการออกแบบและนําเสนอ โดยนําองค์ความรู้ที่ได้จากการศึกษาวิจัยและข้อเสนอแนะของผู้ทรงคุณวุฒิและผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย เพื่อยกระดับคุณภาพครูและคุณภาพการศึกษาไทยให้สูงขึ้นและเทียบเคียงกับประเทศชั้นนำของโลกได้ต่อไป